“Ik moet dit even afmaken, want dat moet ik om drie uur publiceren en daarna moet ik nog een stuk corrigeren. En ik moet vanavond op tijd eten, want ik moet nog naar de sportschool.” Een volkomen normale zin, zoals je die waarschijnlijk regelmatig hoort of zelf gebruikt. En dan moet je ook echt even helpen, anders gaat het niet lukken.
Vrijheid kan nooit ongebondenheid betekenen, slechts afwezigheid van dwang.
Hermann Jacques Jordan, Nederlands psycholoog 1877-1943
Er staan zes acties in de eerste alinea, waarvan er niet één vrijwillig is…. Allemaal moeten ze. En moeten is dwang. Moeten is een verplichting. Moeten lijkt vaak zelfs met tegenzin omringt, tenzij iemand dat laatste nieuwe paar hippe schoenen echt moet hebben. We moeten ontzettend veel. Van docenten, van dames en heren achter balies of in uniformen, van ouders, van de politiek moeten we de broekriem aanhalen en van onszelf moeten we nog veel meer.
Iedereen heeft een hekel aan dwang, niemand wordt graag gedwongen om iets te doen. Uit onszelf zijn we tot van alles bereid, maar zodra we gedwongen worden gaan we in de contramine, massaal. Logisch ook wel, want we willen zelf bepalen wat we wel of niet doen. We willen zelf ons leven vorm geven met alles wat we daarin tegenkomen. We willen dus ook van alles…..
En dat gaat ineens een heel stuk beter, relaxter. Want wat we willen doen, komt uit onszelf, dat is vrijwillig en doen we graag. “Ja maar ik moet toch echt werken en ik moet ook echt naar de sportschool”. Nee, je hoeft niet te werken, dat is een keuze. Je wil werken omdat je graag genoeg geld hebt om je leven te leiden zoals je dat wil, je kan ook anders gaan leven zodat je veel minder geld nodig hebt, dat zijn keuzes. En je moet al helemaal niet naar de sportschool. Je wil graag gezond en fit zijn en hebt de sportschool gekozen als weg daarheen. Je kan ook prima een paar sportschoenen aantrekken en gewoon buiten gaan rennen en zelfs binnenshuis is er van alles mogelijk met oefeningen en een springtouw. Je wil dus naar de sportschool. Dat klinkt ineens een stuk enthousiaster en relaxter.
We kunnen allemaal zo opgefokt doen over allerlei dingen die we onszélf hebben opgelegd, we raken er compleet van in de stress. We rennen van hot naar her en hebben het druk-druk-druk met alles wat we nog moeten. Dat we dat to-do-lijstje zélf hebben geschreven en dus ook zelf kunnen aanpassen, dat zijn we na het opschrijven van de laatste opdracht blijkbaar meteen vergeten. Je kan zo hier en daar gewoon een streep zetten door één van de “verplichtingen”, geen mens die er boos om zal worden want het waren jouw eigen opdrachten.
Misschien kunnen we veel vaker gaan kijken wat we allemaal willen. De hele to-do-lijst opnieuw schrijven, maar dan met “Ik wil…..”. Heel het woord moeten zou best uit onze vocabulaire geschrapt mogen worden. Vervangen door willen en kunnen. Willen komt uit onszelf en is vrijwillig en kunnen is een optie met dus ook nog allerlei andere mogelijke keuzes. Dat voelt beiden al veel beter dan moeten. Je gaat dan veel gemotiveerder aan de slag en bent je ervan bewust waarom je het -uit vrije wil- doet. Want dan kun je gaan werken als je graag meer geld in je leven hebt, maar het hoeft dus niet als je het prima met minder kan. En dan wil je graag gezond en fit blijven en heb je daar zelf de sportschool voor uitgekozen. Je gaat er dus graag heen om te werken aan je eigen gestelde doelen, want anders doe je het gewoon niet of je doet iets anders.
Het zal een wereld van verschil maken of je jezelf naar je werk sleept omdat het nou eenmaal moet, of je gaat er enthousiast heen omdat jij dat wil. Er komt een totaal andere persoon op de werkvloer binnen en dat doet niet alleen jou goed, maar je hele omgeving. Je voelt je een stuk lekkerder en het doet wonderen voor je gezondheid, dus dan mag je de sportschool best een keer skippen.
Dan kunnen we “moeten” reserveren voor het stoppen bij een rood verkeerslicht en voor toiletbezoek. Want in beide gevallen wordt het een puinhoop als we dat op vrijwillige basis gaan doen! 😉 
