We zien in anderen van alles en nog wat. Positief en negatief, dat maakt geen verschil. We dichten anderen allerlei eigenschappen toe, waar we ons vervolgens aan ergeren, of juist jaloers op zijn. Dat zij wel die stap durft te zetten, hij alle aandacht voor zichzelf opeist, je collega zich van niemand iets aan lijkt te trekken en de buurjongen denkt dat hij God’s gift to woman is. Allemaal eigenschappen die wij hen toedichten.
Door niet te oordelen, schep je stilte in je geest.
– Deepak Chopra –
Maar zijn die eigenschappen wel van hen, of is het reflectie van datgene wat in ons zit? De wetenschap heeft al aangetoond dat allerlei omgevingsfactoren sterk van invloed zijn op hoe wij iemand beoordelen. Iemand die jou een warme kop koffie geeft beoordeel je al positiever dan degene waarvan je een koud glas water aanneemt. En wanneer jij zelf een rot dag hebt gehad ben je ook een stuk minder positief over anderen, dat zegt dus eigenlijk alleen iets over onszelf. Net als wanneer de persoon in kwestie erg lijkt op iemand waar je een grondige hekel aan hebt, dat zegt ook niets over zijn of haar karakter.
Waarom zijn we eigenlijk zo rap met onze mening over een ander? Juist door even helemaal niets van iemand te vinden sta je open voor de eigenheid van iemand en voor de eigenschappen die misschien niet direct aan de oppervlakte zichtbaar zijn. Waarom willen we alles categoriseren?
Je hebt vaak geen idee wat de achtergrond is van de mensen of de eigenschappen waar je je mening over hebt. Misschien heeft zij er járen over gedaan om nu eindelijk een heel klein stapje in de richting van haar grote droom te zetten, alle aandacht op jezelf gericht willen hebben is negen van de tien keer het overschreeuwen van een minderwaardig gevoel, je collega lijkt volledig haar eigen gang te gaan maar durft in werkelijkheid gewoon niemand lastig vallen en die buurjongen is misschien ongelooflijk onzeker en heeft zich een houding aangemeten om dat te verstoppen.
Waarom toch altijd alles en iedereen in hokjes willen stoppen? Wanneer we mensen ontmoeten lijkt het wel of er zo snel mogelijk een etiket opgeplakt moet; die is zus en die is zo. Klaar. Ingedeeld in categorieën en dan is de wereld weer geordend. Maar waarom hebben wij het zo hard nodig om de wereld overzichtelijk en voorspelbaar te maken? Juist de eigenaardigheid van mensen maakt hen uniek en bijzonder. Juist die eigenschappen die buiten de norm vallen kunnen hele mooie en unieke dingen opleveren.
Alle mensen die je ontmoet houden je een spiegel voor, ze leren je iets over jezelf. Ze passeren niet zonder reden, ze hebben je iets te melden. Door jouw oordeel over mensen weet je eigenlijk ook meteen wat je in die spiegel zag. Jouw gedachten over die ander zeggen vaak weinig over hen, maar heel veel over jou. Niet alleen over hoe snel je oordeelde zonder gedegen info, maar ook over de eigenschap die je hen toedichtte en waarvan je vaak niet eens weet of het klopt. Misschien ben je jaloers op iemand die wel een stap vooruit durft te zetten ook al is de weg nog onzeker, misschien voel jij je op de achtergrond geschoven bij die persoon die zoveel aandacht vraagt, zou jij ook een stuk zelfstandiger willen werken en graag wat minder onzeker zijn over je uiterlijk. Het is niet wat je in hén ziet, maar wat jij in die spiegel ziet. Soms zijn de eigenschappen niet eens van hen, maar zijn het dingen van jou die jij op de ander projecteert.
Het is bij anderen vaak veel gemakkelijker te herkennen dan bij jezelf. Wanneer ik iemand behoorlijk hoor oordelen over een ander -of zelfs hele groeperingen- betrap ik me vaak op de gedachte dat dat meer zegt over de spreker dan over diegene waaróver die spreekt. Maar dat geldt natuurlijk niet alleen voor die spreker, maar voor ons allemaal wanneer we andere mensen allerlei eigenschappen toedichten. Sta wat vaker stil bij het unieke karakter van iedereen en hoe mooi dat is. En uiteraard bij wat het over jou zegt dat juist die eigenschap jouw triggert. Durf in die spiegel te kijken die je wordt voorgehouden.
Juist die eigenschappen die niemand anders heeft, daar is behoefte aan in de wereld. De eigenschappen die je dagelijks bij velen voorbij ziet komen zijn er al genoeg. Dus waarom het onbegrijpelijke of ongrijpbare altijd begrijpelijk en overzichtelijk willen maken? Waarom die behoefte aan voorspelbaarheid?
Weg met labels en hokjes! Vier je eigenheid, ben er trots op, geniet ervan en laat ook anderen vrij om te zijn zoals ze willen zijn, zonder oordelen. En dat is echt geen eenvoudige opgave hoor, probeer het maar eens een uurtje, straks in het voorjaar op een terrasje; naar alle mensen om je heen kijken zónder daar een oordeel over te hebben, zonder iets van hen te vinden, zonder ze in te delen in hokjes. Dat valt niet mee want dat zijn we niet gewend. In a split-second komt er al een mening of beoordeling in ons hoofd op.
Bewonder nu gewoon hun unieke karakter en leer van de spiegel die ze je voorhouden. Elk oordeel dat je hebt over een ander is een eigenschap die in jou zit…… oei! 😉
