Wat is voor jou normaal?

Wat is “normaal”? En wie bepaald dat? Wat voor jou volkomen normaal is, is voor iemand anders heel vreemd. Uiteraard bekijk je alles vanuit je eigen perspectief, met wat jij gewend bent en vooral wat jou als normaal is aangeleerd. Want misschien ben je je er niet altijd van bewust, maar we hebben heel wat regels aangeleerd gekregen en ideeën overgenomen over wat normaal is en hoe het hoort. Niet alleen over de omstandigheden waarin we leven, maar ook over onszelf. En dat we hierbij steeds zelf de keuze hadden welke regels we wel of niet voor waar aannamen was ons nog niet geleerd. Maar ons huidige “normaal” bestaat uit keuzes die wij zelf hebben gemaakt, op basis van wat ons is aangeleerd.

Is een kind eenmaal in ingewikkelde huiselijke omstandigheden opgevoed, waar de leugen een normaal iets is dan hanteert het met even grote natuurlijkheid de leugen. Een zin voor waarheid, een tegenzin tegen de leugen als zodanig kent het niet en begrijpt het niet en zo liegt het in alle onschuld.
Friedrich Nietzsche, Duits dichter en filosoof 1844-1900

Ongeveer de eerste twintig jaar van ons leven waren we omringt door verbeteraars. Ouders, kleuterjuffen, buren, kennissen, docenten, doktoren, begeleiders, familieleden, enz. Allemaal proberen ze verbeteringen aan te brengen. Als kind vinden we onszelf eigenlijk behoorlijk perfect, we zijn het centrum van ons universum, maar de omgeving lijkt daar anders over te denken. Vanuit hún overtuigingen over hoe het allemaal hoort en wat normaal is, gaan de verschillende verbeteraars aan de slag om ons van alles bij te brengen. Sommige verbeteringen zijn echt wel handig, zoals lopen in plaats van kruipen en woorden waarmee je kunt duidelijk maken wat je wil. Een heel gedoe om te leren, maar eenmaal onder de knie echt reuze handig.

Maar van andere dingen die ze ons leren begrijpen we echt niet veel. Vanuit het centrum van ons universum roepen we om de aandacht waarvan wij vinden dat we die verdienen en zorgen we dat anderen ook begrijpen dat het universum om ons draait. Maar daar blijken pa en ma heel anders over te denken. Je moet braaf en stil zijn, anders worden zij boos?! Door jou worden zij dan boos of, erger nog, verdrietig en dat wil je natuurlijk niet op je geweten hebben. Het is egoïstisch, egocentrisch, arrogant en asociaal om te denken dat de wereld om ons draait. Woorden die op dat moment nog niet worden genoemd, maar waar we de betekenis al wel van leren. Papa en mama willen een kind dat in de pas loopt, dat gehoorzaam is, geduldig kan wachten, geen lawaai maakt en niet dwars doet. Daar gaat ons idee van perfect, er mankeert nogal wat aan ons blijkbaar.

Dachten we eerst nog dat het leven redelijk vanzelf ging, komen we er al snel achter dat je heel wat moet doen en laten om de liefde en genegenheid van de verbeteraars om je heen niet kwijt te spelen. Wel braaf en stil, niet rumoerig en dwars, wel luisteren en doen wat men zegt, niet zelf onderzoeken en ontdekken, wel samen spelen, niet altijd zeggen wat je vindt. Met “Pas op, kijk uit, niet aankomen, kom daar eens vandaan, afblijven, wat zei ik je nou?” en nog vele andere instructies worden wij in het stramien geholpen waarin papa en mama -en andere verbeteraars- vinden dat we horen. We leren dat het leven echt niet vanzelf goed komt, dat de wereld niet bepaald om jou draait, dat er veel is om bang of onzeker voor te zijn en dat de verwachtingen om je heen bedoelt zijn om aan te voldoen. Pffff een hele kluif dat leven.

Wanneer we naar school gaan komen er nog ongeveer een miljoen regels en verwachtingen bij om aan te voldoen. En we zijn er inmiddels wel van overtuigd dat het geen optie is om het niet te doen. Dan haal je je de afkeuring van allerlei mensen op je nek en juist daarom hebben we geleerd dat het belangrijk is om in de pas te lopen en geen gekke dingen te doen. Dan wordt je geaccepteerd en mag je erbij horen.

Ook in ons volwassen leven hebben we heel wat systemen in ’t leven geroepen die blijven controleren of we niet uit het stramien struikelen. Politie, belastingen, scholen, advocaten, artsen, docenten, werkgevers, rechters en noem er nog maar een paar. Met argusogen wordt in de gaten gehouden of we ons niet buiten het pad begeven. We willen ons nog steeds geen afkeuring op ons nek halen omdat we inmiddels de diep gewortelde angst hebben om er niet bij te horen, anderen te kwetsen of af te wijken van “het normale”. Je bent jarenlang getraind in deze gedachtegangen, dus het is niet eenvoudig om die los te laten of te wijzigen. Maar……ook niet onmogelijk!

De belangrijkste stap op weg naar het vormgeven van je eigen “normaal” is bewustwording. Wanneer je je bewust bent van alle strakke regels en voorschriften die je in de loop der jaren hebt opgelopen kun je een begin maken met veranderen. Deze regels weerhouden je er nu van om een andere “normaal” te kiezen, een normaal waarin je wel weer perfect bent zoals je bent en waarin je alles kunt creëren wat je kunt bedenken. Een leven waarin het normaal is dat je je dromen waarmaakt en je je niet laat tegenhouden door angsten en twijfels omdat je nu weet dat het keuzes zijn. Onder invloed van alle eerder genoemde verbeteraars heb je hun keuzes gevolgd, om maar vooral aan de verwachtingen te voldoen, maar nu kun je nieuwe keuzes maken. Als je blijft doen en denken wat je altijd al deed en dacht creëer je meer van wat je al bent en hebt. Maar wanneer je je aandacht richt op andere keuzes, op je wensen en dromen dan is dat hetgeen je laat groeien en creëer je daarmee een nieuwe normaal!